Mô hình Chuỗi giá trị của Michael Porter.  Được giới thiệu lần đầu trong cuốn sách “Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance” (1985). Là một công cụ phân tích quản lý nhằm giúp doanh nghiệp nhận diện các hoạt động chính có thể tạo ra giá trị và lợi thế cạnh tranh. Mô hình này chia hoạt động của doanh nghiệp thành hai loại: hoạt động chính và hoạt động hỗ trợ.

1. Khái niệm Chuỗi Giá Trị

Chuỗi giá trị là tập hợp các hoạt động trong một doanh nghiệp mà qua đó sản phẩm hoặc dịch vụ được thiết kế, sản xuất, bán, giao hàng và hỗ trợ hậu mãi. Mỗi hoạt động tạo ra giá trị gia tăng và góp phần hình thành lợi thế cạnh tranh.

Xem thêm Đào tạo Mini MBA thực chiến dành cho CEO

Mục tiêu của phân tích chuỗi giá trị là:

• Xác định những hoạt động cốt lõi tạo ra giá trị vượt trội.

• Phát hiện điểm mạnh và điểm yếu trong chuỗi hoạt động.

• Tối ưu hóa quy trình để tăng hiệu quả và giảm chi phí.

2. Cấu trúc mô hình Chuỗi Giá Trị Porter

Chuỗi giá trị chia thành 2 nhóm hoạt động chính:

✅ A. Hoạt động chính (Primary Activities)

1. Inbound Logistics (Hậu cần đầu vào)

   • Quản lý nguyên liệu, lưu trữ, kiểm kê, vận chuyển nội bộ.

2. Operations (Vận hành)

   • Biến đổi đầu vào thành sản phẩm: sản xuất, lắp ráp, đóng gói.

3. Outbound Logistics (Hậu cần đầu ra)

   • Lưu trữ sản phẩm, phân phối đến khách hàng, vận chuyển.

4. Marketing & Sales (Tiếp thị và bán hàng)

   • Hoạt động thu hút khách hàng: định giá, quảng cáo, đội ngũ bán hàng.

5. Services (Dịch vụ sau bán)

   • Hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành, chăm sóc khách hàng.

✅ B. Hoạt động hỗ trợ (Support Activities)

1. Firm Infrastructure (Hạ tầng doanh nghiệp)

   • Quản lý, tài chính, pháp lý, kế hoạch chiến lược, văn hóa tổ chức.

2. Human Resource Management (Quản trị nhân sự)

   • Tuyển dụng, đào tạo, phát triển, giữ chân nhân tài.

3. Technology Development (Phát triển công nghệ)

   • R&D, cải tiến quy trình, hệ thống thông tin.

4. Procurement (Mua sắm)

   • Tìm nguồn, đàm phán và quản lý nhà cung cấp.

3. Các bước phân tích Chuỗi Giá Trị doanh nghiệp

Xem thêm Tư vấn chiến lược kinh doanh

Bước 1: Liệt kê toàn bộ hoạt động theo Value Chain

• Xác định từng hoạt động thuộc 9 thành phần theo mô hình Porter.

• Mô tả cụ thể các quy trình đang diễn ra trong doanh nghiệp.

Bước 2: Phân tích chi phí và giá trị từng hoạt động

• Ước lượng chi phí và đóng góp giá trị của từng hoạt động.

• Xác định hoạt động nào mang lại giá trị cao hoặc đang tiêu tốn nhiều chi phí.

Bước 3: Đánh giá khả năng tạo lợi thế cạnh tranh

• So sánh với đối thủ để xem hoạt động nào tạo ra sự khác biệt (về chi phí, chất lượng, tốc độ, dịch vụ, đổi mới…).

• Phân tích các yếu tố như:

  • Hoạt động nào giúp tăng sự hài lòng khách hàng?

  • Hoạt động nào giúp giảm thời gian giao hàng?

  • Hoạt động nào cần đầu tư để cải tiến?

Bước 4: Xác định điểm cải tiến và tối ưu hóa

• Tìm kiếm hoạt động bị trùng lặp, kém hiệu quả, thiếu kết nối.

• Đề xuất thay đổi như:

  • Tự động hóa quy trình vận hành.

  • Tái cấu trúc chuỗi cung ứng.

  • Tăng cường đào tạo nhân sự trong dịch vụ hậu mãi.

Bước 5: Liên kết với chiến lược tổng thể

• Gắn các hoạt động chính với mục tiêu chiến lược: tăng trưởng, mở rộng thị phần, chuyển đổi số…

• Ví dụ: Nếu chiến lược là “Khác biệt hóa dịch vụ”, cần đầu tư vào dịch vụ hậu mãi và công nghệ khách hàng.

4. Ứng dụng của chuỗi giá trị trong quản trị doanh nghiệp

5. Kết luận

Tóm lại, ứng dụng chuỗi giá trị trong quản trị doanh nghiệp giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các hoạt động nội bộ, tối ưu hóa quy trình và tạo ra giá trị cao nhất cho khách hàng, từ đó đạt được lợi thế cạnh tranh bền vững.

Phân tích chuỗi giá trị không chỉ giúp doanh nghiệp nhìn rõ nội tại mà còn mở ra cơ hội tăng hiệu quả, đổi mới và tạo lợi thế cạnh tranh. Đây là công cụ cực kỳ cần thiết trong lập kế hoạch chiến lược, tái cấu trúc tổ chức, chuyển đổi số và quản trị chi phí.

Thạc sỹ Nguyễn Phong Phú

Xem thêm: Đào tạo năng lực Lãnh đạo